Thức ăn chế biến từ côn trùng - Cẩn trọng rước họa vào thân

Nhiều người cho rằng món ăn làm từ côn trùng không chỉ ngon, thuần sạch vì hoàn toàn từ thiên nhiên

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) từng nhiều lần cảnh báo về hiện tượng ngộ độc, thậm chí tử vong do ăn côn trùng. Theo Cục An toàn thực phẩm, tại Việt Nam, việc sử dụng cào cào, châu chấu, nhộng tằm, dế, ong, mối, nhộng ve sầu, sâu cây chít, sâu cây dâu, sâu cây sắn dây... làm thức ăn, thậm chí được chế biến thành những món “đặc sản” như bọ cạp chiên, châu chấu sốt sa tế, bọ xít rang lá chanh, trứng cà cuống phơi khô để làm bánh ngọt, dế chiên... khá phổ biến. Tuy nhiên rất nhiều trường hợp ngộ độc đáng tiếc đã xảy ra, một số ca may mắn được cấp cứu kịp thời, đảm bảo tính mạng. Dù rất nhiều lần được cảnh báo. 

thuc-an-che-bien-tu-con-trung-can-trong-ruoc-hoa-vao-than

Côn trùng trở thành món đặc sản yêu thích của nhiều người 

Theo Cục An toàn thực phẩm, nguyên nhân dẫn đến ngộ độc thường là do sử dụng côn trùng đã chết (sinh ra độc tố); tiếp xúc hoặc ăn nấm độc, nhựa cây độc như cây cọc rào, thầu dầu tía... hoặc các chất tiết có độc tố... không bị phá hủy ở nhiệt độ chế biến; do cơ địa người ăn mẫn cảm với protein lạ trong côn trùng. Triệu chứng ngộ độc nhiều hay ít, nhẹ hay nặng tùy theo loại độc tố trong côn trùng, tổng lượng đã ăn vào và cơ địa người ăn (người già, người có uống rượu, phụ nữ có thai, trẻ em... thường bị nặng). Dấu hiệu ngộ độc thường là buồn nôn, nôn, run tay chân; một số trường hợp nặng thì nôn nhiều, co giật tay chân, chóng mặt, tăng tiết, cứng hàm, kích thích vật vã, khó thở, ý thức lơ mơ, hôn mê, sẩn ngứa, ban dạng mảng toàn thân... và có thể tử vong. Vì thế, để phòng ngừa, Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo, mọi người tuyệt đối không ăn các loại nhộng, ấu trùng, côn trùng lạ đã bị chết hoặc có hình dạng, màu sắc khác lạ với tự nhiên; không nên dùng các loại côn trùng lạ để chế biến thành các món ăn tái, sống, hoặc ngâm rượu...

thuc-an-che-bien-tu-con-trung-can-trong-ruoc-hoa-vao-than
 
Việc dùng côn trùng làm món ăn đòi hỏi quy trình chế biến, làm sạch cầu kỳ, cẩn trọng mà không phải nhà hàng hay thực khách nào cũng nắm rõ kiến thức sơ chế đảm bảo an toàn. Theo khuyến cáo của Hội Côn trùng học Việt Nam, côn trùng có thể được sử dụng như một loại thực phẩm bổ sung bởi chúng có hàm lượng protein cao cũng như rất giàu các vi chất (đồng, sắt, photpho, selen và kẽm). Tuy nhiên, không phải loài côn trùng nào cũng có thể sử dụng làm thực phẩm.

Lưu ý, khi thu bắt côn trùng ngoài tự nhiên, nếu không cẩn thận thì vẫn có thể nhầm lẫn côn trùng lành tính với côn trùng không ăn được, đó là chưa kể tình huống côn trùng lẫn với tạp chất, nấm mốc có hại. Do đó, không thể khẳng định cứ là côn trùng bắt ngoài tự nhiên thì hoàn toàn sạch, có thể yên tâm sử dụng. Tùy theo môi trường thu bắt côn trùng để biết côn trùng có sạch không hay bị dính thuốc trừ sâu, dính các tạp chất độc hại khác. Có nhiều trường hợp ăn phải côn trùng nhiễm độc nên cũng ngộ độc theo.

Đặc biệt, khi chế biến món ăn từ côn trùng cần phải có quy trình xử lý đảm bảo. Ví dụ, nên rửa sạch côn trùng bằng nước muối, thậm chí là cồn để “khử” hết nấm độc, giun, rận... bám trên mình côn trùng. Quá trình sơ chế, chế biến cần bảo đảm an toàn bằng cách ngâm, thả côn trùng vào nước muối ấm, nước vôi... để côn trùng bị kích thích, thải hết chất độc. Ngoài ra, cần loại bỏ ruột, cánh, chân, đầu, vòi; rửa sạch bằng nước ấm, nước muối để loại bỏ vi sinh vật, chất bẩn bám trên thân côn trùng; đun chín kỹ và ăn ngay sau khi chế biến. Đặc biệt, tuyệt đối không ăn sống, ăn tái, nấu chín nguyên con không qua sơ chế, vệ sinh... Nguyên tắc khi ăn côn trùng, ví dụ như loại bọ xít, là phải chế biến ở nhiệt độ cao để phân giải chất độc.

Trong trường hợp sau khi ăn có các biểu hiện, triệu chứng khác thường như mệt mỏi, choáng váng, buồn nôn, mẩn ngứa, đau bụng, rối loạn tiêu hóa... thì cần đến ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời. Người dân cũng chú ý không sử dụng, không “thử nghiệm” các loại nhộng, ấu trùng, côn trùng đã bị chết hoặc có hình dạng, màu sắc khác lạ với tự nhiên để chế biến thành thức ăn mà chỉ nên lựa chọn những loại nhộng, ấu trùng, côn trùng thông thường, phổ biến, còn tươi sống. Đặc biệt, những người có cơ địa dị ứng cần thận trọng khi ăn, nếu nghi ngờ thì không ăn côn trùng.

Theo VietQ