Thực phẩm siêu chế biến lên ngôi, những tác hại tiềm ẩn lâu dài nếu lạm dụng

Thị trường thực phẩm siêu chế biến tại Việt Nam đang ngày càng thịnh hành nhờ sự tiện, lợi, hạn sử dụng lâu dài. Tuy nhiên không nên lạm dụng vì những tác hại không mong muốn.

Thực phẩm siêu chế biến ngày càng thịnh hành

Đáp ứng nhu cầu ngày càng phát triển của xã hội, đặc biệt là những người bận rộn, thực phẩm siêu chế biến như đồ đóng gói, đồ hộp, thức ăn nhanh trở nên thịnh hành, hạn sử dụng có khi đến 2-3 năm.

Ghi nhận tại một vài siêu thị trên địa bàn TP.HCM, thực phẩm siêu chế biến chiếm một gian hàng lớn với đủ loại cho khách hàng lựa chọn. Giá cả những sản phẩm này cũng không quá đắt chỉ từ vài chục ngàn đồng cho tới vài trăm ngàn đã có ngay món siêu chế biến tiện lợi, thơm ngon. Không chỉ ở các siêu thị mà chợ online cũng bán rầm rộ được người tiêu dùng hưởng ứng mua nhiệt tình. 

Vào mỗi ngày nghỉ cuối tuần, anh H.T. (24 tuổi, TP Thủ Đức, TP.HCM) có thói quen đến các siêu thị gần nhà để mua thức ăn dự trữ tủ lạnh cho tuần tiếp theo. Tại siêu thị, anh thường mua những loại thực phẩm đóng gói sẵn như: cá hộp, thịt hộp, xúc xích, bánh ngọt và đặc biệt không thể thiếu nước ngọt.

"Tôi có thói quen này từ hồi bắt đầu ra trường đi làm. Những ngày đi làm công việc nhiều, tôi dường như không có thời gian để mua thức ăn tươi và cũng không có thời gian chế biến vì rất lâu. Mỗi lần đi làm về chỉ cần cắm cơm, chọn những loại thức ăn đóng gói sẵn, đun nóng vài phút là có ngay bữa ăn", anh T. nói.

thuc-pham-sieu-che-bien-len-ngoi-nhung-tac-hai-tiem-an-lau-dai-neu-lam-dung

 Thực phẩm siêu chế biến ngày càng thịnh hành ở Việt Nam, tránh lạm dụng. Ảnh: Tuổi Trẻ

Theo anh T., mặc dù biết các thức ăn đóng hộp có chứa nhiều chất bảo quản, thậm chí có những sản phẩm ghi hạn dùng đến 2-3 năm, nhưng "bận rộn mà", đành chịu. Anh cũng lo lắng việc sử dụng quá nhiều liều lượng các chất bảo quản, dù khi mua sắm anh luôn chọn hàng có nhãn mác và thương hiệu.

Các thức ăn lề đường, quán xá không còn xa lạ gì với gia đình đô thị, đặc biệt là những đứa trẻ. Để dỗ dành hay tự thưởng bọn trẻ, các mẹ thường xuyên mua pizza, nước ngọt có gas cho con nhỏ ăn uống.

Ban đầu chỉ là cuối tuần đưa con đi ăn, sau đó thì sau khi đi học về, sau khi chơi thể thao... "Mỗi lần đi học về gia đình lại cho con một vài miếng xúc xích, pizza hay bánh đã trữ sẵn, vì học xong ở trường con tiếp tục đi học thêm cho nhanh và tiện, nhưng sau này thấy con ăn cơm, rau xanh ngày càng ít. Gần đây, con lên cân nhanh nên tôi đang tìm cách hãm lại", chị H., một phụ huynh ở Hà Nội, chia sẻ.

Thực phẩm siêu chế biến và mối liên quan tới hàng loạt bệnh nguy hiểm

Liên quan tới loại thực phẩm này, PGS. Nguyễn Duy Thịnh - nguyên giảng viên Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội - cho biết thực phẩm siêu chế biến là những loại thực phẩm được chế biến sẵn công nghiệp, có thể sử dụng ngay hoặc làm nóng (đun nấu hoặc nướng) như pizza đông lạnh, xúc xích, nước ngọt, kem... thu hút giới trẻ.

"Nếu chỉ sử dụng các loại thực phẩm siêu chế biến trong thời gian dài sẽ gây ra tình trạng thiếu dinh dưỡng, thiếu vitamin và nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Trong khi đó thực phẩm tươi sống sẽ cung cấp cho cơ thể nhiều loại vitamin, dưỡng chất để nuôi dưỡng cơ thể.

Mặc dù tại Việt Nam chưa có nghiên cứu cụ thể về việc các thực phẩm siêu chế biến gây nguy hại đến sức khỏe như thế nào, ăn đến bao nhiêu thì tổn hại sức khỏe, thế nhưng rõ ràng việc lạm dụng thực phẩm chế biến sẵn không tốt cho sức khỏe", ông Thịnh khẳng định.

Còn BS. Nguyễn Trọng Hưng - Trưởng khoa khám, tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng quốc gia - cho rằng thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh chứa rất nhiều năng lượng, chất béo chuyển hóa, đường, muối... cần hạn chế tối đa. Bởi đây được coi là "thủ phạm" gây bệnh mãn tính không lây như thừa cân béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp, ung thư...

Bác sĩ Hưng cũng cho hay việc sử dụng thực phẩm ăn nhanh cũng khiến trẻ em gia tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường. "Trước đây, thường người trung niên mới bắt đầu tiểu đường type 2, nhưng hiện có trẻ 11-12 tuổi đã mắc tiểu đường type 2. Đây là một hệ lụy của việc thường xuyên cho trẻ sử dụng thức ăn nhanh, không kiểm soát năng lượng và thực phẩm cho trẻ", bác sĩ Hưng nói.

Theo các bác sĩ tại Bệnh viện VInmec, những loại thực phẩm siêu chế biến bao gồm đồ ăn nhẹ, đồ uống và bữa ăn làm sẵn có chứa chất phụ gia, màu nhân tạo, chất bảo quản, nhiều đường, muối và chất béo nhưng rất ít dinh dưỡng. Hơn nữa, những loại thực phẩm này chiếm tới 60% trong chế độ ăn kiêng của nhiều người. Gần đây, nhóm thực phẩm siêu chế biến đã trở thành tâm điểm gây ra các bệnh bao gồm bệnh tim, tiểu đường, béo phì, một số bệnh ung thư và giảm tuổi thọ.

Các nhà nghiên cứu đã theo dõi thói quen ăn uống và hồ sơ sức khỏe của 104.980 người trưởng thành trong 5 năm. Những người ăn nhiều thực phẩm chế biến quá kỹ có nhiều khả năng mắc một số dạng ung thư nhất trong thời gian nghiên cứu. Sau đó, các nhà nghiên cứu xem xét nguy cơ ung thư dựa trên số lượng khẩu phần ăn trung bình mỗi ngày trong 5 năm. Đối với mỗi mức tăng 10% lượng thực phẩm chế biến quá kỹ, thì nguy cơ ung thư tổng thể tăng 12%. Đó là sự khác biệt giữa người ăn toàn bộ Twinkie mỗi tuần trong 5 năm và người ăn toàn bộ Twinkie cộng với một miếng khác mỗi tuần trong cùng một khoảng thời gian. Có thể do nguy cơ mắc các bệnh này mà các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ăn nhiều thực phẩm chế biến quá kỹ tương đương với cuộc sống ngắn hơn.

Còn theo một cuộc điều tra ở Brazil mới đây đã phát hiện 57.000 ca tử vong sớm ở nước này có liên quan đến việc tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến. Việc tiêu thụ những thực phẩm này gia tăng có liên quan đến hơn 10% tổng số ca tử vong sớm có thể dự phòng.

Theo VietQ