Mỹ cảnh báo: Hóa chất trong kem đánh răng, dầu gội có thể gây tử vong sớm

Các nhà nghiên cứu Mỹ vừa đưa ra cảnh báo, các hóa chất tổng hợp phthalates có trong một số sản phẩm góp phần khiến nhiều người tử vong sớm.

Hóa chất tổng hợp phthalates trong một số sản phẩm có thể gây tử vong sớm

Nghiên cứu mới được đăng tải trên tạp chí Environmental Pollution ngày 11/10. Cụ thể, các hóa chất tổng hợp phthalates có trong hộp xốp nhựa, kem đánh răng, dầu gội, nước hoa... Các hóa chất tổng hợp phthalates được chứng minh là có thể góp phần gây ra 91.000-107.000 ca tử vong sớm mỗi năm tại Mỹ trong nhóm tuổi 55-64 tuổi.

CNN dẫn lời GS.TS Leonardo Trasande, Trường Y Grossman, Đại học New York, Mỹ, tác giả chính của bài báo: “Đến nay, chúng ta đều biết các chất hóa học có liên quan bệnh tim - nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Song, chúng tôi chưa kết luận người ăn phải/tiếp xúc hóa chất này sẽ tử vong".

Nguyên nhân mà nhóm tác giả không kết luận quan hệ nhân quả trực tiếp giữa phơi nhiễm phthalates và tử vong sớm là cơ chế sinh học để giải thích mối liên hệ vẫn chưa rõ ràng. Họ sẽ nghiên cứu sâu hơn về tác động của hóa chất này với việc điều hòa hormone và phản ứng viêm trong cơ thể.

Song, GS Trasande cũng nhấn mạnh "nghiên cứu này bổ sung vào cơ sở dữ liệu tiêu cực về tác động của phthalates với cơ thể".

Nhóm tác giả thực hiện trên 5.000 người trưởng thành (55-64 tuổi), thu thập mẫu nước tiểu của họ từ năm 2001 đến 2010. Kết quả cho thấy trường hợp có nồng độ phthalates cao nhất trong nước tiểu đi kèm khả năng tử vong sớm vì bệnh tim nhiều hơn so với nhóm còn lại. Tuy nhiên, theo Eurekalert, hàm lượng chất độc cao không làm tăng nguy cơ tử vong do ung thư. Nghiên cứu ước tính các ca tử vong do phthalates có thể khiến Mỹ thiệt hại khoảng 40-47 tỷ USD/năm.

Phthalates là nhóm lớn các hóa chất thường được sử dụng để làm mềm nhựa. Nó có trong đồ chơi, lớp phủ tường, chất tẩy rửa, dầu bôi trơn, bao bì thực phẩm, dược phẩm, túi chứa máu, đường ống truyền, hộp xốp đựng thức ăn.

Nó cũng là chất dùng trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân như sơn móng tay, keo xịt tóc, kem đánh răng, kem dưỡng da sau cạo râu, xà bông, dầu gội, nước hoa… Loại phthalates phổ biến nhất được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da là diethyl phthalates (DEP).

Sự can thiệp nội tiết tố của thai nhi đến từ các hóa chất trong sản phẩm chúng ta sử dụng hàng ngày. Chúng được gọi là các hóa chất gây rối loạn nội tiết (EDC). Chúng ta tiếp xúc chúng qua ăn uống, hít thở, sản phẩm bôi lên da. Trong nhiều trường hợp, nó được gọi là “hóa chất có ở khắp mọi nơi”, bởi rất khó để tìm một sản phẩm trong thế giới hiện đại không chứa hóa chất phthalates.

Theo Viện Khoa học Sức khỏe Môi trường Quốc gia Mỹ, ngay cả khi có sự tiếp xúc gián đoạn, phthalates cũng gây ra các tác động sinh học đáng kể. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra phthalates có mối liên hệ mật thiết mới vấn đề sinh sản như dị tật bộ phận sinh dục, teo tinh hoàn ở bé trai, giảm lượng tinh trùng, nồng độ testosterone ở nam giới trưởng thành. Nó cũng liên quan bệnh béo phì ở trẻ em, hen suyễn, vấn đề tim mạch, ung thư khác.

Ngoài ra, loại nhựa polystyrene đã được Cơ quan Nghiên cứu Ung thư thế giới (ICRA - International Agency for Research on Cancer) phân loại thuộc nhóm 2B - nhóm chất có khả năng gây ung thư trên người. Phơi nhiễm polystyrene có thể gây đột biến gen, phá hủy DNA, nguy cơ gây bệnh ung thư. Tuy nhiên, mối quan hệ nguyên nhân - kết quả giữa việc phơi nhiễm polystyrene và ung thư vẫn còn nhiều tranh cãi và chưa sáng tỏ.

Theo hai nghiên cứu gần đây của Harvard, việc tiếp xúc với phthalates có thể làm tăng nguy cơ sẩy thai và tiểu đường thai kỳ ở phụ nữ mang thai. Ở trẻ sơ sinh và trẻ em, phthalate có liên quan đến dị ứng, dị dạng bộ phận sinh dục nam, dậy thì sớm, chàm, hen suyễn, hạ IQ và ADHD.

Ở trẻ sơ sinh và trẻ em, phthalate có liên quan đến dị ứng, dị dạng bộ phận sinh dục nam, dậy thì sớm, chàm, hen suyễn, hạ IQ và ADHD. Một nghiên cứu năm 2010 trên học sinh New York liên quan đến việc phơi nhiễm phthalate trước khi sinh với tình trạng suy giảm chức năng xã hội sau này trong cuộc sống. Năm ngoái, các nhà nghiên cứu ở Hàn Quốc đã phát hiện ra, thông qua việc xem xét các nghiên cứu hiện có, một “mối liên hệ đáng kể” giữa phơi nhiễm DEHP và ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh ở trẻ em.

Các nghiên cứu khác đã liên kết phthalate với các tác dụng khác ở người lớn. Một nhóm nghiên cứu do Harvard đứng đầu đã kết luận trong một nghiên cứu năm 2008, mức độ phthalate nhất định có liên quan đến tổn thương ADN của tinh trùng ở nam giới tại một phòng khám vô sinh. Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng Hoa Kỳ cho biết trong một báo cáo rủi ro năm 2014, việc tiếp xúc với một số phthalate nhất định có thể gây ra tác dụng phụ đối với tuyến giáp, gan, thận và hệ thống miễn dịch. Một số phthalate như DEHP, đây là một trong số các phthalate được sử dụng rộng rãi nhất, được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) liệt vào chất có thể gây ung thư.

Các nhà khoa học thuộc Cơ quan Động vật Hoang dã Canada đã phát hiện ra Phthalates lan rộng trong chuỗi thức ăn và được tìm thấy trong trứng của các loài chim ở Bắc Cực thuộc Canada.

Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Nhi khoa số tháng 2 năm 2008, các nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi đồng Seattle của Đại học Washington và Đại học Rochester đã phát hiện ra rằng những đứa trẻ được mẹ thoa các sản phẩm chăm sóc trẻ sơ sinh gần đây như kem dưỡng da, dầu gội đầu và phấn rôm có khả năng có phthalate trong nước tiểu hơn những đứa trẻ có mẹ không sử dụng những sản phẩm này.

Tiếp xúc với phthalates cũng là một phần phổ biến trong thời gian nằm viện. Nhiều thiết bị y tế, chẳng hạn như ống thông và thiết bị IV, được làm bằng PVC (polyvinyl clorua hoặc vinyl) - ngay cả những thiết bị được sử dụng trong NICU và các khu vực chăm sóc trẻ em và trẻ sơ sinh khác. Vì phthalate có thể phân huỷ vào trong các thiết bị chứa các chất lỏng được lưu trữ, như máu, huyết tương và dịch truyền tĩnh mạch, do đó, năm 2002 FDA đã khuyến cáo các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tránh sử dụng túi, ống tiêm tĩnh mạch và các thiết bị khác có chứa phthalate DEHP khi điều trị cho trẻ sinh non và phụ nữ đang mang thai bé trai. Theo đó, một số bệnh viện hiện đang loại bỏ PVC có chứa phthalate ra khỏi các khoa chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ sơ sinh.

Cách hạn chế rủi ro khi tiếp xúc với hóa chất độc hại 

Hiện nay, Mỹ, Australia và một số nước ở châu Âu đã cấm sử dụng hạt vi nhựa trong sản phẩm chăm sóc, mỹ phẩm. Tuy nhiên, việc ban hành luật về sản xuất và phân phối các sản phẩm chứa hạt vi nhựa vẫn chưa được áp dụng tại Việt Nam.

Ở Mỹ, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA - Food and Drug Administration) đã cấm sử dụng hóa chất phthalates trong chai lọ và cốc nhựa từ năm 2012.

Tuy nhiên, không phải nước nào trên thế giới cũng yêu cầu và đảm bảo được điều đó. Do vậy, việc kiểm tra thành phần sản phẩm cũng phần nào hạn chế được việc sử dụng hạt vi nhựa.

GS Trasande khuyến cáo chúng ta có thể giảm thiểu việc tiếp xúc phthalate và các chất gây rối loạn hormone khác (như bisphenol A/BPA - chất được tìm thấy trong lớp lót của hàng đóng hộp và hóa đơn giấy) bằng các cách dưới đây:

Xem thành phần trong sản phẩm sử dụng có chứa Polyethylene, Polypropylene, Polyethylene terephthalate, Poly (methyl methacrylate), Polystyrene, Axit polylactic (PLA).

Sử dụng phần mềm quét mã vạch sản phẩm sẽ biết được chúng đó có hạt vi nhựa hay không, mang tên “Beat the microbeads” (được phát triển bởi UNEP).

Hạn chế sử dụng đồ nhựa càng nhiều càng tốt. Tuyệt đối không cho hộp nhựa vào lò vi sóng hoặc máy rửa bát, nơi nhiệt có thể phá vỡ lớp lót để chúng có thể được hấp thụ dễ dàng hơn.

Nên nấu ăn ở nhà và giảm sử dụng thực phẩm chế biến sẵn có thể làm giảm mức độ phơi nhiễm hóa chất mà bạn tiếp xúc. Sử dụng sữa tắm, bột giặt, sản phẩm tẩy rửa không mùi, ưu tiên đồ thiên nhiên.

Sử dụng thủy tinh, thép không gỉ, gốm hoặc gỗ để đựng và bảo quản thực phẩm. Mua trái cây và rau tươi hoặc đông lạnh thay vì các phiên bản đóng hộp và chế biến. Khuyến khích rửa tay thường xuyên để loại bỏ hóa chất trên tay. Tránh các chất làm mát không khí và tất cả loại nhựa có nhãn số 3, số 6 và số 7.

Hóa chất tổng hợp phthalates là gì, có nhiều trong sản phẩm nào? Phthalates là một nhóm hóa chất được sử dụng để làm cho nhựa dẻo hơn và khó vỡ hơn. Phthalate được sử dụng rộng rãi trong nhựa polyvinyl clorua để sản xuất các sản phẩm như màng và tấm bao bì nhựa, đồ chơi bơm hơi, hộp đựng máu, ống y tế và đặc biệt là đồ chơi trẻ em.  Phthalates là một nhóm hóa chất được sử dụng phổ biến nhất để làm cho nhựa dẻo hơn và khó vỡ hơn. Chúng cũng hoạt động như một chất liên kết hoặc chất dung môi. Phthalates còn được gọi là chất làm dẻo (plasticizers), chúng được tìm thấy trong nhiều loại sản phẩm và lần đầu tiên được giới thiệu vào những năm 1920 với vai trò là một chất phụ gia trong polyvinyl clorua (PVC) và một số sản phẩm chăm sóc sức khỏe, chẳng hạn như thuốc chống côn trùng. Tiếp xúc với hóa chất phthalates diễn ra phổ biến và các nghiên cứu của Trung tâm Dự phòng và kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (US.CDC) đã phát hiện ra phthalate hiện diện trong phần lớn dân số, đặc biệt là ở trẻ em và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Phthalates có trong rất nhiều các mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cá nhân (dầu gội đầu, nước hoa, sơn móng tay, keo xịt tóc, băng vệ sinh, v.v.), sàn vinyl, rèm mini và giấy dán tường, áo mưa, thiết bị và dụng cụ y tế (bao gồm cả túi lưu trữ máu và ống IV), ống nhựa, rèm tắm , màng nhựa và bao bì thực phẩm, dược phẩm, dầu bôi trơn và chất tẩy rửa. Phthalate được cho là ngấm vào các sản phẩm thực phẩm thông qua nhựa có trong bao bì thực phẩm và trong các cơ sở sản xuất; Các nhà nghiên cứu tại Đại học Washington cho biết vào năm 2013, Phthalates đã được tìm thấy trong thực phẩm, đặc biệt là trong sữa và gia vị.

Theo VietQ