Từ vụ bé 2 tháng mắc hội chứng baby blue, cảnh báo cha mẹ thận trọng khi bồi bổ bằng củ dền

Một em bé 2 tháng tuổi mới đây đã phải cấp cứu trong tình trạng da chuyển sang màu xanh tím, máu lại có màu chocolate sữa vì hội chứng baby blue. Điều đáng nói, việc này xuất phát từ việc mẹ bé ăn củ dền bổ máu suốt thời gian dài.

Nhập viện với làn da xanh tím

Theo các bác sĩ bệnh viện Nhi đồng Thành phố HCM, bệnh viện mới cấp cứu cho một trường hợp bé 2 tháng tuổi N.B.M ở Long An với làn da xanh tím và máu màu chocolate sữa vì ngộ độc methaemoglobineamia.

Hai tuần trước, người nhà hốt hoảng đưa vào bệnh viện khi bé khó thở, tím tái, lơ mơ. Vào viện, bác sĩ đã cho thở máy vì suy hô hấp nặng, tiến hành xét nghiệm cho thấy nồng độ methemoglobin trong máu lớn hơn 30%. Bệnh nhi được chẩn đoán bị nhiễm độc methaemoglobineamia trong máu hay còn gọi hội chứng baby blue.

Ngay lập tức, bệnh nhi được truyền methylene xanh để giải độc. Sau 2 tuần được bài trừ độc tố, bệnh nhi mới thoát cơn nguy kịch và hiện tiếp tục điều trị viêm phổi…

Khai thác tiền sử, các bác sĩ được biết là mẹ của bệnh nhi đã ăn củ dền để bổ máu suốt mấy tháng thai kỳ và cả sau khi sinh. Y văn từng ghi nhận các trường hợp nhiễm methaemoglobinaemia ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ tiêu thụ rau cháo và súp rau đã được lưu trữ qua đêm, dùng nước củ dền, pha sữa với nước củ dền…

Trong thực tế, có nhiều bà mẹ nghĩ rằng củ dền bổ máu nên thường cho trẻ uống nước củ dền. Tình trạng trẻ bị ngộ độc nước củ dền được ghi nhận ở nhiều bệnh viện. 

Tại bệnh viện Nhi đồng 2, TP.HCM cũng đã từng tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc củ dền. Như trước đó, một bệnh nhi có dấu hiệu ngưng thở do suy hô hấp, toàn thân tím đen được xác định là do thành phần có trong củ dền gây thiếu ôxy máu.

Vì sao trẻ sơ sinh dễ ngộ độc củ dền?

PGS.TS Nguyễn Hữu Đức (Đại học Y dược TP.HCM) cho rằng, suy nghĩ của nhiều người nghĩ rằng củ dền bổ máu nên tích cực bồi bổ là không đúng. So với các loại thực phẩm có chứa chất sắt, củ dền có lượng sắt không cao.

Củ dền lại là loại rau củ chứa rất nhiều nitrat, nitrit. Pha sữa với nước củ dền hay cà rốt cho trẻ dưới 6 tháng tuổi làm trẻ hấp thu phải một lượng lớn nitrat, nitrit. Nitrit có tác dụng oxy hóa hemoglobin chứa trong hồng cầu biến hemoglobin thành methemoglobin (MetHb) không có khả năng vận chuyển oxy làm cho trẻ biểu hiện xanh tím. Nếu không cấp cứu kịp thời, trẻ có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Từ trường hợp bé 2 tháng tuổi bị hội chứng bayby blue ở trên, các bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng thành phố HCM khuyến cáo rằng, trẻ đã hấp thụ quá nhiều lượng nitrite có thể từ nguồn nước nhiễm, từ củ dền, hoa quả để qua đêm…

Lượng methemoglobin trong hồng cầu lớn hơn 1% sẽ tạo ra độc chất methemoglobinemia. Trẻ sẽ mắc hội chứng baby blue với làn da chuyển thành màu xanh, môi tím mà máu lại có màu chocolate sữa.

Trẻ sơ sinh có nguy cơ cao bị ngộ độc methaemoglobineamia do nitrite vì chúng có độ pH trong dạ dày cao hơn so với trẻ lớn hơn hoặc người lớn làm gia tăng vi khuẩn và chuyển đổi nitrate thành nitrite. Nồng độ fetal hemoglobin ở trẻ dưới 6 tuổi lại cao hơn nên dễ bị oxy hoá bởi nitrite. Hơn nữa, cơ thể trẻ khác người lớn ít có khả năng khử methemoglobin về trạng thái bình thường.

Các chuyên gia khuyến cáo, trẻ sơ sinh bú sữa mẹ không có nguy cơ bị ngộ độc nitrite, thậm chí khi cơ thể mẹ hấp thụ lượng nitrate cao. Do đó, ngoài sữa mẹ, sữa công thức đúng chỉ định, trẻ em dưới độ tuổi tập ăn dặm không cần bổ sung bất kỳ loại nước uống nào cả. Với những trẻ trên 6 tháng tuổi có thể ăn uống củ dền nhưng cũng phải lưu ý ở lượng vừa phải, khoảng 2 – 3 ngày trong tuần.

Theo GiaDinh

-----

Xem thêm:

Vì sao củ dền lại gây ngộ độc cho bé dưới 6 tháng tuổi?

Để đảm bảo sức khỏe, phòng tránh ngộ độc cho trẻ nhỏ, các bậc cha mẹ cần lưu ý, tuyệt đối không cho trẻ dưới 6 tháng tuổi ăn, uống nước củ dền.

Nhiều bà mẹ hay dùng nước củ dền cho trẻ uống vì nghĩ rằng nước củ dền bổ máu. Ðiều này hết sức nguy hiểm, nhất là với trẻ dưới 4 - 5 tháng tuổi, vì có thể gây ngộ độc. Trường hợp nặng có thể dẫn tới tử vong nhanh chóng nếu không được điều trị kịp thời.

Như trường hợp mà đã có lần Bệnh viện Nhi Đồng 2, TP.HCM điều trị cho một bệnh nhi có dấu hiệu ngưng thở do suy hô hấp, toàn thân tím đen.

Phải mất hơn hai ngày cấp cứu tích cực, các bác sĩ mới may mắn cứu được bệnh nhi. Nguyên nhân được xác định là do thành phần có trong củ dền gây thiếu ôxy máu. Mẹ bé cho biết, nghe mọi người đồn củ dền có màu đỏ ăn vào sẽ bổ máu nên khi thấy con xanh xao, chị mua loại củ này nấu loãng thành nước rồi lấy nước pha sữa cho con.

Cùng suy nghĩ ăn nhiều củ dền sẽ “hồi máu”, sau khi con bị đứt tay mất nhiều máu, chị U. ở Long An cũng buộc cậu con trai 1 tuổi ăn nhiều củ dền luộc và uống nước củ dền. Hậu quả sau 4 ngày liền ăn đủ các món ăn chế biến từ củ dền, bé H. con chị phải vào Bệnh viện Nhi Đồng 1 trong tình trạng tím tái, loạn nhịp tim. Theo chẩn đoán của các bác sĩ nguyên nhân là do bé bị ngộ độc củ dền.

Củ dền dễ gây ngộ độc cho trẻ dưới 6 tháng tuổi

Củ dền là loại rau củ chứa rất nhiều nitrat, nitrit. Trẻ dưới 6 tháng tuổi có một số đặc điểm sinh lý khác với trẻ lớn hơn và người lớn, trong đó sự chuyển hóa các chất, đặc biệt là chất độc, chưa hoàn chỉnh.

Nếu cho trẻ dưới 6 tháng tuổi bú sữa với nước pha củ dền trẻ sẽ uống phải một lượng lớn nitrat, nitrit. Riêng nitrat cũng sẽ bị các vi khuẩn ở đường tiêu hóa chuyển hóa thành nitrit cộng với nitrit có sẵn phân tán khắp trong máu của trẻ.

Nitrit có tác dụng ôxy hóa hemoglobin chứa trong hồng cầu (hemoglobin hay huyết sắc tố là chất làm cho hồng cầu có màu đỏ), biến hemoglobin thành methemoglobin. Do methemoglobin không thể làm nhiệm vụ cố định và chuyên chở ôxy hay thán khí giống như hemoglobin, nên trẻ bị ngộ độc nitrit mặc dù vẫn có đủ không khí để hít thở bình thường nhưng sẽ khó thở, tím tái, suy hô hấp.

Với trẻ lớn hơn và người lớn, cơ thể có khả năng chuyển hóa, giải độc tốt hơn, sẽ khử methemoglobin biến trở lại thành hemoglobin, trong khi trẻ dưới 6 tháng tuổi thì sự giải độc này rất chậm và khó khăn hơn nhiều.

Để đảm bảo sức khỏe, phòng tránh ngộ độc cho trẻ nhỏ, các bậc cha mẹ cần lưu ý, tuyệt đối không cho trẻ dưới 6 tháng tuổi ăn, uống nước củ dền.

Theo Hoài Hương (SKĐS)

----

Xem thêm:

+Ăn củ dền sai cách có thể tử vong

+Thổi bay nám với củ dền, bạn đã biết chưa?

----