Lợi nhuận khổng lồ từ haivl.com đến từ cuộc khủng hoảng truyền thông mạng

Liên tiếp trong vòng chưa đầy nửa tháng, hàng loạt quyết định xử phạt các trang mạng đưa tin sai sự thật, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống xã hội, trong đó nổi bật nhất là việc đóng cửa vĩnh viễn một trang web giải trí đang phát triển mạnh dành cho giới trẻ.

Càng về sau này, các trang web giải trí giới trẻ càng tràn ngập các hình ảnh phản cảm

Các quyết định này là cần thiết nhưng vấn đề là việc xử phạt, đóng cửa có thật sự là biện pháp quản lý thông tin mạng phù hợp với thực trạng phát triển hiện nay hay không?

Hút khách dữ dội

Vào thời điểm nhận quyết định rút giấy phép hoạt động, theo chính ban quản lý trang webhaivl.com thì trang này có khoảng 2 triệu người tham gia với mức duy trì khoảng 600.000 lượt/ngày. Mỗi ngày có khoảng 13.000 hình ảnh được đăng tải và hiện cơ sở dữ liệu của trang vẫn đang lưu giữ hơn 50 triệu hình ảnh nội dung. 

Có thể nói mô hình hoạt động của haivl.com lúc đầu đáp ứng được một phần nhu cầu của giới trẻ hiện nay: giải trí thuần túy và phổ biến thông tin nhanh chóng. Lấy ví dụ mạng xã hội khá quen thuộc là facebook thì các thông tin đưa lên chỉ giới hạn ở một bộ phận bạn bè, người quen, để được đông đảo biết đến vẫn là một việc tương đối khó khăn. Trong khi đó, hình ảnh nếu xuất hiện trên haivl thì ngay lập tức sẽ được một số lượng người rất lớn biết đến, theo thống kê thì trang này có đến 37 triệu lượt truy cập trước khi đóng cửa.

Đặc biệt, thiết kế của haivl cho phép nó tương tác trực tiếp với các tài khoản facebook của người xem tạo nên sự kết nối và lan tỏa rộng khắp. Kết quả của việc này là haivl đã trực tiếp hoặc gián tiếp tạo nên rất nhiều trào lưu mạng trong suốt thời gian hơn 1 năm hoạt động của mình, nổi bật như những hiện tượng “Đắng lòng”, “Lệ rơi”, “Bà Tưng”…

Đi kèm với số lượng người truy cập là thu nhập từ quảng cáo cũng tăng vọt, ước tính ban quản lý trang web này thu hàng trăm triệu đồng từ quảng cáo và đỉnh điểm của lợi ích mà trang web mang lại là việc một đơn vị kinh doanh thông tin mạng đã mua lại quyền sở hữu trang web với mức giá ngất ngưởng 33 tỷ đồng. Thấy lợi ích mà trang web mang lại, hàng loạt trang web nhái haivl đã liên tục xuất hiện như nhamvl, vuivl, deuvl…

Cái kết không bất ngờ

Điều mang lại thành công cho haivl cũng như những trang web cùng loại là sự đóng góp của cộng đồng, hàng chục ngàn hình ảnh chế, video mỗi ngày, hàng trăm ngàn lượt người xem và bình luận… Thế nhưng, cũng chính sự đa dạng này cũng là nguyên nhân chính dẫn đến kết cục của trang web.

Số lượng người tham gia ngày càng cao, số lượng bài gửi lên ngày càng nhiều trong khi đội ngũ quản lý thì giới hạn. 13.000 hình ảnh, video gửi mỗi ngày trong khi quản lý chỉ vẻn vẹn 15 người làm tất cả mọi chuyện. Kết quả là xuất hiện những hình ảnh, video phản cảm, dung tục thậm chí là đồi trụy, phản động. Thậm chí là càng về sau này những hình ảnh, video như thế ngày càng nhiều, càng phổ biến đến mức rất nhiều bạn trẻ đã đề nghị đổi tên haivl thành gaivl thì phù hợp hơn! 

Haivl cũng đã làm thay đổi quan điểm về truyền thông mạng. Trước đây, những trang web thông tin do các đơn vị tư nhân tổ chức do không có đội ngũ phóng viên nên chủ yếu thu thập thông tin từ các trang truyền thông mạng có lượng thông tin dồi dào. Với haivl tình hình ngược lại, chính từ đây rất nhiều thông tin tiêu cực sai sự thật đã phổ biến rộng khắp tiêu biểu như vụ“thư gửi bố” do một cá nhân tự chế ra hay như việc đùa nghịch của học sinh sửa đổi hình ảnh minh họa trong sách giáo khoa… Nhiều báo mạng đã lấy thông tin từ haivl để đưa lên báo mình dẫn đến bị xử phạt. Thậm chí bản thân haivl trước khi đóng cửa cũng đã ba lần phải nhận xử phạt vì vi phạm.

Chính vì thế dù được đánh giá là có ảnh hưởng lớn trong văn hóa giải trí của giới trẻ thời gian qua nhưng vụ việc haivl bị đóng cửa lại chẳng mấy ai bất ngờ. Rất nhiều bạn trẻ trên các diễn đàn mạng đều cho rằng với vô số hình, truyện, video sex xuất hiện trên haivl thời gian qua thì việc nó bị đóng cửa không có gì lạ.

Bài học từ haivl

Sai phạm của haivl đã được xử lý nhưng vấn đề không dừng lại. Mô hình trang web của haivl không phải là mới lạ, thậm chí ngay tại Việt Nam trước haivl đã có nhiều trang web khác đi theo mô hình này như cab.vn, epic.vn… Con số lợi nhuận khổng lồ mà haivl đã thu được trong thời gian hoạt động đã làm đỏ mắt nhiều người và không có gì lạ khi mà đang có rất nhiều cá nhân, đơn vị lăm le lấp vào chỗ trống web giải trí do haivl để lại.

Trên thực tế, ngay khi quyết định đóng cửa vĩnh viễn haivl, đã liên tục xuất hiện nhiều trang web có phương thức hoạt động tương đồng liên tiếp mọc lên, điển hình chỉ 1 ngày sau khi haivl bị đóng cửa thì trang web clo… vl đã xuất hiện với giao diện khá tương đồng.

Những quyết định xử phạt, đóng cửa là cần thiết dù khá muộn màng nhưng điều quan trọng là các cơ quan chức năng sẽ làm gì để quản lý các trang web kiểu như vậy trong thời gian tới. Bản thân haivl không xấu, thậm chí nó còn đóng vai trò không nhỏ cung cấp môi trường giao lưu, trao đổi và cả sáng tác cho giới trẻ nếu được quản lý, định hướng đúng đắn. Vấn đề là những người quản lý trang web vì nhiều lý do trong đó có cả lý do lợi nhuận đã không tự giới hạn hay đầu tư nâng cấp đội ngũ quản lý khi sự phát triển vượt quá tầm kiểm soát.

Bài học từ vụ việc của haivl cho thấy đã đến lúc cần có những quy định cụ thể, chặt chẽ hơn trong việc cấp phép, kiểm soát các trang web ví dụ như phải đảm bảo nguồn nhân lực, vật lực cần thiết mới cho phép mở rộng thành viên tham gia…

Tốc độ phát triển công nghệ ngày càng cao, sự biến đổi của thế giới mạng ngày càng mạnh mẽ đòi hỏi việc quản lý cũng có sự thay đổi theo chiều hướng phù hợp để đáp ứng nhu cầu của sự phát triển.

Giải pháp tự giới hạn Ngoài haivl thì vozforums cũng là một trong những trang web tập trung đông các thành viên trẻ nhất tại Việt Nam. Là một diễn đàn chuyên về công nghệ nên ban đầu đây là nơi tập trung những người yêu thích kỹ thuật. Trước sự bùng phát về số lượng người tham gia dẫn đến việc hỗn loạn thông tin, ban quản lý trang web đã tiến hành rất nhiều biện pháp để ngăn chặn như đề ra các quy định ngặt nghèo, thẳng tay xóa bỏ bài viết và người vi phạm. Thậm chí hiện nay, trang web này đang ngừng cho phép đăng ký thành viên mới để hạn chế sự hỗn loạn. Chính vì thế, dù có tầm ảnh hưởng được xem là còn lớn hơn cả haivl nhưng vozforums vẫn duy trì được hoạt động ổn định.

Tường Vy (SGGP)