Thịt trâu ‘đổi họ’ thành thịt bò: Lợi nhuận siêu khủng, người tiêu dùng bị che mắt

Thịt trâu được nhập về mỗi tháng hàng ngàn tấn, nhưng sau khi ra thị trường, mặt hàng này lại được "thay tên đổi họ" thành thịt bò. Người bán hưởng lợi bất chính cả nghìn tỷ, còn người tiêu dùng thì chịu thiệt.

Hàng ngàn tấn thịt trâu nhập về mỗi tháng

Tin tức trên báo Lao động, Phó giáo sư Nguyễn Đăng Vang, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam, cho hay thịt trâu từ Ấn Độ nhập về Việt Nam liên tục tăng mạnh. Trong số đó, có một số lượng đáng kể xuất đi Trung Quốc, còn lại được tiêu thụ tại thị trường trong nước. Do có bề ngoài khá giống với thịt bò nên khi mặt hàng này ra đến thị trường đã trở thành thịt bò với mức giá chênh lệch rất lớn với giá nhập khẩu.

Thịt trâu nhập khẩu dưới nhiều dạng khác nhau: đông lạnh không xương, nạm cắt lát, thịt nạc vai… Đối với các doanh nghiệp phía Bắc, mặt hàng này được khai báo chủ yếu dưới dạng hàng tạm nhập, còn tại các cảng phía Nam, mặt hàng này được khai mục đích kinh doanh.

Nguồn nhập chủ yếu là từ nhà cung cấp Allanasons (Ấn Độ). Giá trung bình mà các doanh nghiệp nhập về khoảng 3-4 USD/kg (tương đương 60.000-85.000 đồng/kg), nhiều loại giá chỉ có khoảng 1,58 USD/kg (hơn 30.000 đồng/kg). Đa phần các lô hàng thịt trâu nhập về không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT. Nhiều lần xác nhận với báo Phụ Nữ, ông Nguyễn Xuân Bình, Giám đốc Trung tâm thú y vùng VI, cho biết tất cả nguồn thịt trâu từ Ấn Độ về đều được kiểm soát, kiểm dịch kỹ trước khi thông quan.

Khảo giá tại các điểm bán thịt trâu, mặt hàng này có mức giá khá “hấp dẫn” nạc đùi 105.000 đồng/kg, nạm bụng 95.000-96.000 đồng/kg, cổ từ 95.000-99.000 đồng/kg, riêng thịt bắp cao hơn, giá từ 120.000-130.000 đồng/kg.

Theo một số nhân viên bán hàng, thịt trâu sau khi rã đông có thể dùng như thịt bò vì khi đến tay người tiêu dùng đều đã được chế biến, khách hàng khó có thể nhận biết về hình dạng, màu sắc, trong khi mùi vị thì có thể dùng các loại gia vị để khỏa lấp.

Theo tính toán, nếu sử dụng thịt trâu, ngay cả loại ngon cũng chỉ có giá trung bình 110.000 -120.000 đồng/kg, làm bit tết có thể được từ bảy - chín phần, giá thành chỉ bằng một nửa so với sử dụng thịt bò (hiện có giá dao động từ 200.000-220.000 đồng/kg). Điều này là nguyên nhân khiến nhiều nhà phân phối thịt trâu khẳng định rất nhiều nhà hàng, quán ăn chuộng dùng thịt trâu để thay thế thịt bò.

Thịt bán ở một số chợ, hàng quán là trâu hay bò - rất khó biết.

Và lợi nhuận siêu khủng

Thông tin trên báo Nhân dân, đầu tháng 12, Đội quản lý thị trường số 14, Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội phối hợp với Phòng An ninh kinh tế PA81 - Công an TP Hà Nội kiểm tra tại ba bếp ăn tập thể trong khu công nghiệp (KCN) Bắc Thăng Long và phát hiện có hiện tượng sử dụng thịt trâu trong việc chế biến các món ăn cho công nhân làm việc trong khu công nghiệp.

Theo số liệu của hải quan, Công ty TNHH XNK dịch vụ và thương mại Tân Đại Dương (dưới đây là Công ty Tân Đại Dương) nhập khẩu thịt trâu với số lượng rất lớn với giá nhập trung bình 1.900 USD/tấn, tức khoảng hơn 40.000 đồng/kg. Nguồn hàng thịt trâu nhập về được Công ty Tân Đại Dương bảo quản tại kho đông lạnh An Việt ở KCN Quang Minh, Hà Nội.

Theo điều tra ban đầu, trong năm 2014, Công ty Tân Đại Dương bán cho năm doanh nghiệp: Công ty TNHH Thảo Nguyên Xanh mua 380kg, Công ty TNHH Thương mại và đầu tư Âu Việt 280kg, Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Tâm Trí 380kg, Công ty CP Rau an toàn Hà Nội 400kg với giá chỉ khoảng 49.000 đồng/kg.

Nghi vấn đặt ra khi trong hồ sơ mà Công ty Tân Đại Dương cung cấp cho cơ quan điều tra có hóa đơn GTGT số 00004488 ngày 10-3-2014 của công ty này bán hàng cho Công ty cổ phần TM và hợp tác đầu tư Hà Nội. Trên hóa đơn có ghi tên hàng hóa “Thịt trâu không xương đông lạnh 15.000kg, giá: 54.600đ/kg, thành tiền: 819.000.000 đồng”.

Tuy nhiên, thật bất ngờ, khi lực lượng chức năng làm việc với Công ty CP Thương mại và hợp tác đầu tư Hà Nội, Giám đốc Trần Văn Khuê cho biết công ty này chưa từng có quan hệ mua bán với Tân Đại Dương cũng chưa bao giờ kinh doanh thịt trâu đông lạnh!?

Vậy thì số lượng thịt trâu này đi đâu? Phải chăng đây là một hình thức hợp thức hóa để thịt trâu đông lạnh tuồn ra thị trường dưới dạng thịt bò?

Còn nhớ, năm 2011, người tiêu dùng Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đã bị lừa ăn thịt bò thường với giá cao (5 triệu đồng/kg) khi các đại lý quảng bá rằng họ đang bán thịt bò Kobe. Sự việc chỉ vỡ lở khi Cục Thú y bất ngờ nhận được thư của Cục Thú y Nhật Bản thông báo cho xuất lại thịt bò sang Việt Nam sau khi đã hết dịch lở mồm long móng. Vậy mà trong thời gian dừng xuất này, thịt bò Kobe vẫn bán ở thị trường Việt Nam.

Lần này, không ai có thể đếm được bao nhiêu người đã bị lừa ăn thịt trâu vào bụng mà vẫn nghĩ mình đang ăn thịt bò, khi loại thịt này được sử dụng trong các bếp ăn tập thể của khu công nghiệp, tiệc cưới, cửa hàng vỉa hè, quán phở, hàng cơm bình dân...

Và vụ việc kéo dài suốt hai năm chỉ bị phát hiện khi các cơ quan chức năng nghi ngờ và vào cuộc. Giá thịt trâu chỉ 40.000 đồng/kg nhưng được bán với giá thịt bò khoảng 200.000 đồng/kg, mang lại khoản siêu lợi nhuận cho những đối tượng làm ăn gian dối.

Nếu tính cả số lượng hơn 10.000 tấn thịt trâu, lợi nhuận do cuộc hoán đổi giữa thịt trâu sang thịt bò mang lại cho các đối tượng kinh doanh một số tiền khổng lồ với cả nghìn tỷ đồng.

Thịt trâu nhập khẩu dưới nhiều dạng khác nhau: đông lạnh không xương, nạm cắt lát, thịt nạc vai…

Người tiêu dùng chịu thiệt

Theo điều tra của Công ty Vissan, tại TP Hồ Chí Minh, lượng giết mổ trâu bò của các lò tư nhân ở các tỉnh lân cận đưa về khoảng 300-400 con trâu, bò/ngày. Trong đó trâu chiếm tới 70-80%, còn lại là bò. Thế nhưng, khi người tiêu dùng ra các quầy thịt, thì chỉ toàn là thịt bò chứ không ai rao bán thịt trâu cả. Bởi vậy, đểngười tiêu dùng có thói quen ăn thịt trâu và biết cách phân biệt thịt trâu với thịt bò, Vissan đã công khai bày bán thịt trâu bên cạnh thịt bò và có giá rẻ hơn thịt bò.

Với việc nhập khẩu thịt trâu, người tiêu dùng Hà Nội và các tỉnh cũng đang bị lừa theo kiểu này. Hàng vạn tấn thịt trâu nhập từ Ấn Độ và một số nước khác với số lượng lớn mà bao bì ghi rất rõ là thịt trâu nhưng đến người tiêu dùng lại biến thành thịt bò.

Trước việc trong các khu công nghiệp hằng ngày công nhân đang phải ăn thịt trâu đông lạnh, còn trên thị trường, thịt trâu nhập khẩu được biến thành thịt bò bán với giá cao, nhiều người tiêu dùng đã lên tiếng cho rằng họ đang bị lừa đảo bằng gian lận thương mại, bằng hàng giả mà bản thân họ nếu bằng mắt thường khó có thể nhận biết được. Họ yêu cầu các cơ quan chức năng phải xử lý thật nghiêm vụ việc này.

Đứng về phía người tiêu dùng, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) cũng cho rằng, đây là hình thức gian lận thương mại, mặt khác cũng là bán hàng giả, “treo đầu dê bán thịt chó”.

Để tránh được việc gian lận này, theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, hóa đơn cần phải được ghi chép một cách minh bạch, không để tình trạng mạo danh đơn vị mua hoặc bán thì mới kiểm soát được. Trong khi đó, chúng ta lại không có quy định cụ thể về vấn đề này và việc ghi hóa đơn không được quản lý.

“Trong trường hợp này, rõ ràng cần xác minh ai là người mua lô hàng để từ đó xác minh đường dây nằm ở đâu. Người nhập khẩu hàng hóa đơn vẫn ghi là thịt trâu, xuất bán cho đại lý cấp 1, cấp 2 vẫn là thịt trâu, nhưng đến tay người tiêu dùng lại là thịt bò. Nếu ghi chép minh bạch, chính xác sẽ giúp cho cơ quan quản lý minh bạch ra khâu nào là khâu chịu trách nhiệm về việc thịt trâu biến thành thịt bò”, ông Hùng đề xuất.

Khi được hỏi về việc phân biệt giữa thịt trâu và thịt bò, ông Trần Quang Trung, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, cho rằng rất khó phân biệt, ngay cả khi thịt tươi khó nhận ra được, chỉ khác nhau một chút thôi. Nếu đưa vào kiểm nghiệm, hai loại thịt chỉ chênh lệch nhau về độ đạm, thịt bò nhiều đạm hơn thịt trâu. Và muốn biết miếng thịt đó là thịt trâu hay thịt bò, cần phải giám định ADN, rất tốn kém!

Bởi vậy, để đối phó với hành vi gian lận khá phổ biến này, dù không muốn, hay muốn mà không thể làm được, người tiêu dùng lại vẫn phải … thông thái! “Theo chúng tôi tìm hiểu kinh nghiệm của các chuyên gia, người nội trợ, phân biệt thịt trâu, thịt bò không quá khó. Thịt bò đỏ tươi hơn, thịt trâu mầu sậm hơn, thịt trâu có thớ thịt thô hơn, thịt bò có mùi tanh nhiều hơn, còn nấu chín rồi mùi gây nhiều hơn…”, vị Tổng Thư ký Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đưa ra lời khuyên.

Theo An Nhiên (Người Đưa Tin)